Μετά το Λύκειο, τι; Επαγγελματικός προσανατολισμός ή Διαχείριση Σταδιοδρομίας;

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός έχει συνδεθεί με την επιλογή σπουδών που καλούνται να κάνουν οι μαθητές και οι μαθήτριες στο Λύκειο, χωρίς όμως τις περισσότερες φορές να υπάρχει κατάλληλη καθοδήγηση ώστε να μπορέσουν να σχηματίσουν μία σαφή εικόνα για το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών που πιστεύουν ότι τους ενδιαφέρει ή για τις επαγγελματικές προοπτικές στις οποίες οδηγούν οι σπουδές αυτές.

Σε πολλές περιπτώσεις, κάνουν επιλογές που βασίζονται σε κριτήρια όπως ενδιαφέρον και καλές επιδόσεις για ένα μάθημα στο σχολείο, προσφορά προγραμμάτων σπουδών στα πανεπιστήμια, οικονομική δυνατότητα των γονέων ή γεωγραφική εγγύτητα μιας σχολής με την πόλη στην οποία κατοικούν. Από τη διαδικασία αυτή, όμως, απουσιάζουν οι επαγγελματικοί στόχοι και η ενημέρωση για τις μελλοντικές προοπτικές ή ευκαιρίες και πολλές φορές καθοριστικός παράγοντας για την πορεία τους είναι η τύχη.

Ο επαγγελματικός προσανατολισμός όπως γίνεται σήμερα, αν και συχνά δε γίνεται καθόλου, είναι ουσιαστικά ακαδημαϊκός προσανατολισμός με στόχο τη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου, σπάνια βασίζεται σε έρευνα ή προβλέπει τα μεταγενέστερα στάδια και σίγουρα δεν εμπεριέχει καθοδήγηση σε δεξιότητες που απαιτούνται στην αγορά εργασίας.

Για τους λόγους αυτούς, είναι απαραίτητη η συμβουλευτική σταδιοδρομίας. Η διαδικασία αυτή εστιάζει, όχι μόνο στην επιλογή σπουδών στο Λύκειο, αλλά και στην επιλογή κατεύθυνσης κατά τη διάρκεια των σπουδών και σίγουρα στην επαγγελματική πορεία μετά την αποφοίτηση από το πανεπιστήμιο σύμφωνα με τις πραγματικές συνθήκες και ανάγκες που ισχύουν στην αγορά εργασίας.

Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας για τους μαθητές και τις μαθήτριες πρέπει να αρχίζει νωρίς. Ιδανικά, πρέπει να γίνεται στην Α Λυκείου, καθώς, αφενός, δεν υπάρχει γρήγορη λύση και, αφετέρου, η γνώση πολλαπλασιάζεται, η αγορά εργασίας αλλάζει, οι εργοδότες έχουν περισσότερες απαιτήσεις και αναζητούν ταλέντα και ο ανταγωνισμός αυξάνεται στο φυσικό και το διαδικτυακό περιβάλλον.

ΟΙ ΔΥΟ ΠΥΛΩΝΕΣ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ

ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

Αυτογνωσία

Η αυτογνωσία είναι απαραίτητη σε κάθε τομέα της ζωής των εφήβων και το ίδιο ισχύει και για τη διαχείριση σταδιοδρομίας. Μέσα από τη συμβουλευτική, γνωρίζουν τον εαυτό τους και συνειδητοποιούν ποιες αξίες, ανάγκες, ενδιαφέροντα και ικανότητες έχουν, αλλά και ποια στοιχεία τείνουν να είναι κυρίαρχα στην προσωπικότητά τους και ενδέχεται να επηρεάσουν τις επιλογές και την επαγγελματική τους εξέλιξη. Αυτά είναι και τα στοιχεία που εξετάζουν τα περισσότερα εργαλεία που χορηγούνται. Πρακτικά, η αυτογνωσία βοηθάει τους εφήβους να κατανοήσουν:

• Τι θεωρούν σημαντικό να τους δίνει η εργασία τους.

• Ποιες ανάγκες επιθυμούν να ικανοποιήσουν.

• Ποια είναι τα επαγγελματικά τους ενδιαφέροντα.

• Ποιες ικανότητες και ποια δυνατά σημεία έχουν και τι μπορούν να κάνουν καλά.

• Τι θέλουν να σπουδάσουν και γιατί.

• Ποιο επάγγελμα θέλουν να ακολουθήσουν μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους και γιατί.

Ενημέρωση

Η ενημέρωση είναι απαραίτητη για να πάρουν οι μαθητές και οι μαθήτριες κατάλληλες αποφάσεις για τις σπουδές και το επάγγελμα που θέλουν να ακολουθήσουν, αλλά και αιτία αποτυχίας αν δε γίνει. Ουσιαστικά, πρόκειται για μια διαδικασία έρευνας που βοηθάει τους εφήβους να συλλέξουν πληροφορίες για τις εναλλακτικές προοπτικές που υπάρχουν, να τις αξιολογήσουν και να επιλέξουν την πλέον κατάλληλη για τον εαυτό τους. Η διαδικασία αυτή είναι αποτελεσματική όταν:

• Γνωρίζουν πού θα βρουν πληροφορίες σχετικά με το αντικείμενο σπουδών και το επάγγελμα που τους ενδιαφέρει.

• Συζητούν με ειδικούς, όπως τον ή την σύμβουλο σταδιοδρομίας ή επαγγελματίες του χώρου.

• Κατανοούν πόσο σημαντικό είναι να ενημερώνονται για τις τάσεις και τις προοπτικές στην αγορά εργασίας.

• Γνωρίζουν ποιες δεξιότητες ζητούν οι εργοδότες και πώς μπορούν να τις αναπτύξουν.